ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ ਵੈਬਸਾਇਟ ਐਡਿਟ

ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ ਵੈਬਸਾਇਟ

ਇਲਾਚੀ ਹਾਇਕੂ ਬਲੋਗ

ਬੇਈਮਾਨੀ

ਆਪਣੀਆਂ
ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ
ਅੱਜ ਬਣ ਗਿਆ ਹਾਂ
ਚੋਟੀਆਂ ਦਾ ਮੁਦੱਈ

ਐ ਚੋਟੀਓ ..
ਤੁਹਾਡੀ ਸੁੱਟੀ ਹੋਈ
ਬੁਰਕੀ ਨੂੰ ਬੋਚ
ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਲਟਕਦਾ
ਮੈਂ ਆਪਣੇ
ਆਵਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ
ਘਿਰਣਾ ਦੀ ਨਜਰ ਨਾਲ
ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ

ਰੀਂਗਦੀ ਹੋਈ
ਇਸ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ
ਉਨਾਂ ਤੋਂ ਵਿੱਥ ਬਣਾ ਕੇ
ਚਲਦਾ ਹਾਂ
ਤੇ ਆਪ ਮੁਹਾਰੇ ਹੀ
ਮੇਰਾ ਹੱਥ
ਮੇਰੀਆਂ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ
ਕੁੰਢੀਆਂ ਕਰਨ ਲੱਗਦਾ ਹੈ

ਐ ਚੋਟੀਓ ..
ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡਾ
ਵੱਡੇ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਔਗਣ ਵੀ
ਸੱਦ ਗੁਣ ਹੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ
ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ
ਅਰਬਾਂ ਦੇ ਘਪਲੇ
ਲੱਖਾਂ ਅਬਲਾਵਾਂ ਦੀ
ਬਦਖੋਈ
ਅੱਲੇ ਜਖਮਾਂ ਨੂੰ
ਵਾਰ ਵਾਰ
ਛੇੜ ਕੇ ਲੰਘਣਾ
ਜਿਵੇਂ ਕੁੱਝ
ਵਾਪਰਿਆ ਹੀ ਨਾ ਹੋਵੇ

ਉਂਝ ਮੈਂ ਓਦੋਂ
ਬੇਹੱਦ ਚੁਕੰਨਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ
ਜਦੋਂ ਕੋਈ
ਗਰੀਬੜੀ ਜਿਹੀ
ਮੇਰੀ ਹੀ ਕੋਈ
ਚਾਚੀ ਤਾਈ
ਰੋਡਵੇਜ ਦੀ
ਟੁੱਟੀ ਜਿਹੀ ਬੱਸ ਵਿੱਚ
ਸਫਰ ਕਰਦੀ ਹੈ
ਤੇ ਕੰਡਕਟਰ ਨੂੰ
ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਆਉਂਦਾ ਵੇਖ
ਖੀਸੇ ਵਿਚੋਂ
ਮੈਲਾ ਜਿਹਾ ਨੋਟ ਕੱਢ
ਗੁੱਛੀ ਮੁੱਛੀ ਕਰ
ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ
ਕੰਡਕਟਰ ਕੋਲੋਂ ਦੀ
ਲੰਘ ਗਿਆ ਹੈ
ਪਰ ਮਾਈ ਨੇ
ਟਿਕਟ ਨਹੀਂ ਕਟਾਈ

ਲੋਹੜਾ ਆ ਗਿਆ
ਸ਼ਰੇਆਮ ਬੇਈਮਾਨੀ
ਤੇ ਮੈਂ ਕੰਡਕਟਰ ਦੇ
ਪੈੱਨ ਟੰਗੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ
ਖੁਸਰ ਫੁਸਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ

ਰਿਦਮ

ਉਹ ਪੁੱਛਦੇ ਰਹੇ ਕਿ ਤੇਰੀ ਕਵਿਤਾ 'ਚ
ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਰਿਦਮ ਹੈ ਤੇ ਨਾਪ ਤੋਲ ਕਿੰਨਾ
ਮੈਂ ਬਸ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਤੇ ਅੜ੍ ਗਿਆ ਕਿ
ਵੇਖੋ ਮੇਰੀਆਂ ਰਗਾਂ 'ਚ ਹੈ ਬੋਲ ਕਿੰਨਾ

ਦੂਰ ਦਿਸਹੱਦੇ ਵੱਲ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਡਾਰਾਂ
ਕਾਲੀ ਮਹਿੰਦੀ ਲ੍ਕੋਈਆਂ ਚਾਂਦੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ
ਫਿਕਰਾਂ ਦੇ ਢਾਲੇ ਲਾਹੇ ਉਮਰਾਂ ਦੇ ਚੌਰਾਹੇ
ਵੇਖ ਲਵੋ ਯਾਰੋ ਮੈਂ ਸੀ ਅਨਭੋਲ ਕਿੰਨਾ

ਇੱਕ ਫੂਕ ਨੂੰ ਸੀ ਤਰਸੀ ਰਾਂਝੇ ਦੀ ਵੰਝਲੀ
ਬੇਲੇ ਦੇ ਰੁੱਖ ਬਣ ਗਏ ਦਰਵਾਜੇ ਸੰਦਲੀ
ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਸੀ ਹੀਰ ਦੇ ਖੁਦ ਦੇ ਵੱਸ ਵਿੱਚ
ਤੇ ਮੱਥੇ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਦਾ ਸੀ ਰੋਲ ਕਿੰਨਾ

ਕਦੇ ਨਜ਼ਰਾਂ ਮਿਲਾਵੇ ਤੇ ਕਦੇ ਨਜ਼ਰਾਂ ਚੁਰਾਵੇ
ਕਦੇ ਬੁਲਾਇਆਂ ਨਾ ਬੋਲੇ ਕਦੇ ਗੀਤ ਸੁਣਾਵੇ
ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਾ ਮੈਂ ਸਮਝਿਆ ਉਸਦਾ ਮਿਜਾਜ਼
ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਉਹ ਲੱਗਦੈ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਗੋਲ ਕਿੰਨਾ

ਦਰਿਆ ਦਾ ਕੰਢਾ ਸੀ ਤੇ ਅਸਮਾਨ ਨੀਲਾ
ਝੱਖੜ ਨੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਤੀਲਾ ਤੀਲਾ
ਇਹ ਪੰਛੀ ਤਾਂ ਕਦੇ ਉੱਚਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉੱਡਿਆ
ਤੇ ਹਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਰੱਖਦਾ ਸੀ ਮੇਲ ਜੋਲ ਕਿੰਨਾ

ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਪਗਡੰਡੀ ਤੱਕ

ਪਗਡੰਡੀ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ

ਜਾਣੋਂ ਤੇਰੀ ਉਂਗਲ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ


ਡਿੱਗਦਾ ਢਹਿੰਦਾ
ਉੱਠਦਾ ਬਹਿੰਦਾ
ਕਦੇ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਤੇ
ਇੱਕ ਪੈਰ ਧਰ ਖਲੋਂਦਾ
ਪਜਾਮੇ ਨਾਲ ਚੰਬੜੇ ਹੋਏ
ਪੁਠਕੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਲਾਹੁੰਦਾ
ਕਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਹੱਥ ਧਰ
ਅੱਡੀਆਂ ਚੁੱਕ ਚੁੱਕ ਵੇਖਦਾ
ਪਹੁੰਚ ਹੀ ਜਾਵਾਂਗਾ ਮੰਜਿਲ ਤੇ
ਕਿਓੰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ
ਪਗਡੰਡੀ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਸਿਰਾ
ਮੰਜਿਲ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਚ ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਐ
ਇਹ ਸਫਰ
ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਔਖਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਿਆ

ਔਖਾ ਤਾਂ ਓਦੋਂ ਸੀ
ਜਦ ਨਾਂ ਤੇਰੀ ਉਂਗਲ ਸੀ
ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪਗਡੰਡੀ
ਪੁਠਕੰਡੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ
ਔਖਾ ਸੀ ਤਾਂ ਬਸ
ਅਨੰਤ ਖਲਾਅ ਵਰਗਾ ਉਹ
ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ ਪਗਡੰਡੀ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫਰ
--------------------------ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ

ਕਿਰਤੀ ਕੁੜੀਏ

ਆਪਣੇ ਵੀਰ ਦੇ ਵਿਆਹ 'ਚ ਨਚਦੀਏ
ਕਿਰਤੀ ਕੁੜੀਏ ...
ਬੜਾ ਚੰਗਾ ਲੱਗਿਆ ਅੱਜ
ਵਰਿਆਂ ਬਾਅਦ ਤੇਰੇ ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ
ਖੇਡਦੇ ਹਾਸੇ ਵੇਖ

ਬੇਸ਼ੱਕ ਤੇਰੇ ਸਾਂਵਲੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ
ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆਂ
ਅਜੇ ਵੀ ਦਿਸ ਪੈਂਦੀ ਹੈ
ਭੱਠੇ ਦੀ ਕੇਰੀ ਦੀ ਝਲਕ
ਕਿਓੰਕੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਹੱਟੀ ਤੋਂ ਖਰੀਦੀ
ਸਸਤੀ ਕਰੀਮ ਦੇ ਵੱਸ ਦਾ ਰੋਗ ਨਹੀਂ
ਕਿ ਉਹ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਗੁਰਬਤ ਦੀ
ਸਿਆਹੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਹੀ
ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਵੇ

ਫੇਰ ਵੀ ਅੜੀਏ ..
ਅੱਜ ਤੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਵੇਖ ਕੇ
ਮੇਰਾ ਮਨ ਸ਼ਾਂਤ ਸ਼ਾਂਤ ਹੈ

ਡੈੱਕ ਤੇ ਚਲਦੇ ਗੀਤ
ਲੱਕ ਟਵੈਂਟੀ ਏਟ
ਜਿਸ ਦੀ ਤਾਲ ਤੇ ਤੂੰ ਨੱਚੀ ਜਾ ਰਹੀ ਏਂ
ਉਸ ਗੀਤ ਦੇ ਰਚਨਹਾਰੇ ਜਿੰਨਾ
ਮੈਂ ਬੇਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਹਾਂ
ਕਿ ਤੇਰੇ ਨੱਚਦੀ ਦਾ ਲੱਕ ਮਿਣ ਲਵਾਂ
ਜਾਂ ਨਜਰਾਂ ਹੀ ਨਜਰਾਂ ਵਿੱਚ
ਤੇਰਾ ਭਾਰ ਤੋਲ ਲਵਾਂ

ਸੱਚ ਪੁੱਛੇ ਤਾਂ ਮੈਥੋਂ
ਤੇਰੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਅੱਟਣਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ
ਬਿਆਈਆਂ ਤੱਕ ਦੀ ਗਹਿਰਾਈ ਹੀ
ਨਹੀਂ ਮਿਣੀ ਜਾਂਦੀ

ਇਹ ਘੜੀ ਪਲ ਦਾ ਹਾਸਾ
ਇਹ ਘੜੀ ਪਲ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ
ਤੈਨੂੰ ਮੁਬਾਰਕ ਤਾਂ ਕਹਿ ਦੇਵਾਂ
ਪਰ ਕੀ ਕਰਾਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ
ਤੇਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਮੋੜ ਤੇ ਨੇ
ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਹੀ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ

ਚੰਨ

ਸਿਲ੍ਹੀ 'ਵਾ ~
ਡੱਡੀ ਦੀ ਟਪੂਸੀ ਨਾਲ ਟੁੱਟੀ
ਚੰਨ ਦੀ ਟਿੱਕੀ

ਗਜ਼ਲ

ਜਿਸਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਚਾਹਤ ਉਸਨੂੰ  ਉਹ ਚਾਹਤ ਮਿਲੇ 
ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਬਸ ਔੜ ਮਾਰੀ ਰੁੱਤੇ ਉਸਦਾ ਖਤ ਮਿਲੇ 
.........
ਚੁੱਪ ਰਹਿਣ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੈ  ਭੰਡਣਾ ਪਾਣੀ ਪੀ ਪੀ 
ਕੁੱਝ ਬੋਲਾਂ ਤਾਂ ਬਲਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਬਗਾਵਤ ਮਿਲੇ 
.........
ਸੋਫੀ ਬੰਦਾ ਕੀ ਗੱਲ ਕਰਲੂ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਵਾਲੀ 
ਬਸ ਕੌੜਾ ਪਾਣੀ ਸੰਘੋਂ ਲਾਹ ਕੇ  ਹੋ ਮਦਮਸਤ ਮਿਲੇ 
.........
ਭੱਜੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਆਖਰ  ਗਲ ਨੂੰ ਆਉਣਾ 
ਧਾ  ਗਲਵੱਕੜੀ  ਪਾਈ  ਹੋ  ਕੇ  ਵੱਟੋ  ਵੱਟ  ਮਿਲੇ 
..........
ਸਾੜ ਸੁੱਟਿਆ ਪਿੰਡਾ  ਹਰਵਿੰਦਰ  ਗਰਮ ਹਵਾਵਾਂ 
ਵਿੱਚ ਤੰਦੂਰ  ਵੜ  ਵੇਖੀਏ  ਸ਼ਾਇਦ ਰਾਹਤ ਮਿਲੇ ........ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ 

ਤਿਤਲੀ

ਪਿੰਡਾ ਲੂੰਹਦੀ ਧੁੱਪ 
ਖੰਭ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਬੈਠ ਗਈ 
ਫੁੱਲ ਉੱਤੇ ਤਿਤਲੀ

ਸੰਧੂਰੀ ਪੱਗ

ਐਤਵਾਰੀ ਮੱਸਿਆ 
ਚਾਣਚੱਕ ਨਜਰੀਂ ਪਈ 
ਉਸਦੀ ਸੰਧੂਰੀ ਪੱਗ

ਨਿੱਕੀ

ਵਾਵਰੋਲਿਆਂ ਦੀ ਰੁੱਤ 
ਗੁਲਾਬੀ ਫਰਾਕ ਪਾ ਨਿੱਕੀ 
ਗੋਲ ਗੋਲ ਘੁੰਮੇ

ਸਫੇਦ ਉਡਾਰੀ

ਮੈਂ ਉਂਝ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ

ਭੁਲਾ ਬੈਠਾ ਹਾਂ
ਪਰ ਉਸ ਸੁਪਨੇ ਦਾ ਕੀ ਕਰਾਂ
ਜੋ ਅਠੀਂ ਦਸੀਂ ਦਿਨੀਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ
ਤੇ ਮੈਂ ਤੜਪ ਕੇ ਉਠਦਾ ਹਾਂ l

ਉਠਦਾ ਵੀ ਕਾਹਦਾ ..
ਟੁੱਟਦਾ ਹਾਂ ,ਕਿਰਦਾ ਹਾਂ
ਤੇ ਫੇਰ ਚਾਰ ਪੰਜ ਦਿਨ
ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਕਿਣਕਾ ਕਿਣਕਾ ਹੋ
ਬਿਖਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ l

ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ
ਫੇਰ ਤੈਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਿਰਿਓਂ
ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ l

ਸੁਪਨਾ ਵੀ ਕੀ ਆਉਂਦੈ
ਉਹੀ ਬੱਸ
ਤੇਰਾ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਤੱਕਣਾ
ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖ
ਕਮਲ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਰਗੇ ਵਜੂਦ ਨੂੰ
ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾ ਲੈਣਾ l

ਤੇ ਕਦੇ
ਮੇਰੇ ਪਿਆਲੇ ਚੋਂ ਬਚਦੀ
ਚਾਹ ਦੀ ਛਿੱਟ ਨੂੰ
ਅੱਖਾਂ ਮੂੰਦ ਕੇ ਪੀਣਾ ਤੇ ਕਹਿਣਾ
ਆਹਾ !
ਕਿੰਨੀਆਂ ਸੁਆਦੀ
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬੂੰਦਾਂ l

ਕਦੇ ਤੂੰ ਵੇਖ ਰਹੀ ਹੁੰਨੀ ਏਂ
ਬਲਦੇ ਸੂਰਜ ਵੱਲ
ਤੇ ਨੀਲੇ ਅੰਬਰ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਦੀ
ਸਫੇਦ ਉਡਾਰੀ ਨੂੰ
ਪਰ ਵਕਤ ਲੰਘ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ l

ਮੈਂ ਉਂਝ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ
ਭੁਲਾ ਬੈਠਾ ਹਾਂ
ਪਰ ਉਸ ਸੁਪਨੇ ਦਾ ਕੀ ਕਰਾਂ
ਜੋ ਅਠੀਂ ਦਸੀਂ ਦਿਨੀਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ
ਤੇ ਮੈਂ ਤੜਪ ਕੇ ਉਠਦਾ ਹਾਂ l.............................ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ 

ਗਜ਼ਲ

ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਕਿੱਥੇ ਹੋਈ ਹੈ ਗੜਬੜ 
ਕਿ ਮੇਰੇ ਸਾਹੀਂ ਕਿਓਂ ਵਸ ਗਈ ਹੈ ਪੱਤਝੜ 
.....................................................
ਰੁੱਤਾਂ  ਨੂੰ  ਦੋਸ਼  ਦੇਈਏ  ਕਿ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ  ਯਾਰਾ 
ਜਿਸਨੂੰ ਵੀ ਕਹਿਏ ਉਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਲ ਸੜ 
......................................................
ਮੇਰੇ ਜਿਹਨ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਉੱਗਦਾ
ਬਸ ਹਵਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਹੈ ਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਖੜ ਖੜ 
........................................................
ਸਕੂਨ ਦੀ ਜਗਾਹ ਲੱਗ ਗਈ ਹੈ ਅੱਚਵੀ ਜਿਹੀ 
ਤੇਰੀ ਦੁਆ ਦਾ ਲੱਗਦੈ ਹੋਇਆ ਉਲਟ ਅਸਰ 
.........................................................
ਕਦੇ ਤੇਰੇ ਦਰ ਤੇ ਵੀ ਆਵਾਂਗੇ ਬਣ ਕੇ ਸਵਾਲੀ 
ਸਾਡੇ ਮੱਥੇ ਜੋ  ਲਿਖਿਐ  ਭਟਕਣਾ ਦਰ ਬ ਦਰ 
..........................................................
ਚੁੱਪ ਚੁੱਪ ਕਿਓਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹਰਵਿੰਦਰ ਅੱਜ ਕੱਲ 
ਆਓ ਕੱਢੀਏ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਕੋਈ ਖੋਜ ਖਬਰ
..........................o.............................

ਅੰਬੀ

ਖਟਮਿੱਠੀ ਅੰਬੀ
ਚਾਰਦਵਾਰੀਓਂ ਪਾਰ ਲੰਘ ਗਈ
ਪਚਾਕੇ ਦੀ ਅਵਾਜ਼

ਸਰਸਰਾਹਟ

ਪੈਦਲ ਸਫ਼ਰ-
ਮੁਟਿਆਰ ਦੇ ਹਾਸੇ ਨੇ ਦੱਬੀ
ਚਾਦਰੇ ਦੀ ਸਰਸਰਾਹਟ

ਸੇਵੀਆਂ

ਬੋਚ ਬੋਚ ਚੜਾਈਆਂ
ਚਮਚ ਤੇ ਸੇਵੀਆਂ
ਇੱਕ ਤਿਲਕ ਗਈ

ਦੁੱਖ ਭੰਜਨੀ

ਦੁੱਖ ਭੰਜਨੀ ਬੇਰੀ
ਡੁੱਬਦੇ ਕੀੜੇ ਲਾਗੇ ਡਿੱਗਿਆ
ਇੱਕ ਪੀਲਾ ਪੱਤਾ

ਕਲੀਆਂ

ਮੀਂਹ ਦਾ ਚਿੱਕੜ 
ਨਿੱਖਰੀਆਂ ਨਿੱਖਰੀਆਂ 
ਗ੍ਲੈਡੀਓਲ੍ਸ ਕਲੀਆਂ

                           

ਗਜ਼ਲ

ਮੈਂ  ਵੇਖੇ ਨੇ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ  ਬੜੇ ਐਹੋ ਜਿਹੇ ਮੰਜ਼ਰ 
ਮੈਨੂੰ  ਵੇਖ ਕਿਓਂ  ਲੁਕੋ  ਰਿਹੈਂ ਹੱਥ  ਵਿਚਲਾ ਖੰਜਰ 


ਵੇਖੀਂ! ਕਿਤੇ ਪਿੱਠ ਤੇ ਵਾਰ ਕਰ ਗਦਾਰ ਬਣ ਜਾਵੇਂ 
ਆ ਹਿੱਕ ਤੇ ਵਾਰ ਕਰ ਲੈ ਜੇ ਅਖਵਾਉਣੈਂ ਬਹਾਦਰ 


ਚੁੱਲਿਆਂ ਦੀ ਅੱਗ ਬੁੱਝ ਗਈ ਤੇ ਸਿਵੇ ਨੇ ਬਲ ਰਹੇ 
ਤੇਰੀ ਫੂਕ ਨੇ ਹੈ ਕੀਤਾ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਅਸਰ 


ਉੱਡਦੀ ਬਦਲੋਟੀ ਨੂੰ  ਆਖੋ  ਕੁੱਝ ਬੂੰਦਾਂ ਸੁੱਟ ਜਾਵੇ 
ਬੜੇ ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ  ਪਿਆਸੀ ਯਾਰੋ ਧਰਤੀ ਇਹ ਬੰਜਰ 


ਆਖਰ ਤਾਂ ਕਿਰਨ ਨੇ  ਚੀਰ  ਦੇਣੀ ਹੈ ਧੁੰਦ ਸੰਘਣੀ 
ਆਸ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੂੰ ਹੋਵੇਂਗਾ ਇਸ  ਗੱਲੋਂ ਬੇ ਖਬਰ 


ਗੈਰਾਂ ਸੀ ਜਦ ਪੁਛਿੱਆ ਕਿ  ਦੱਸ ਤੇਰਾ ਮੀਤ ਕਿਹੜਾ 
ਉਸ ਹੌਲੀ  ਦੇਣੇ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਧਾਲੀਵਾਲ ਹਰਵਿੰਦਰ .............ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸੱਚੇ  ਸੁੱਚੇ  ਪਿਆਰ  ਗੁਆਚੇ 
ਫੁੱਲਾਂ  ਵਰਗੇ  ਯਾਰ ਗੁਆਚੇ 


ਦਮ ਦੇ ਵਿੱਚ ਜੋ ਦਮ ਸੀ ਭਰਦੇ 
ਸੱਜਣ ਬੜੇ ਦਮਦਾਰ ਗੁਆਚੇ 


ਲਾਈਏ ਕਿਸ ਨੂੰ ਨਾਲ ਹਿੱਕ ਦੇ 
ਸਾਡੇ ਗਲ  ਦੇ ਹਾਰ  ਗੁਆਚੇ 


ਕਿਸ ਤੋਂ ਮੰਗੀਏ ਮਾਫੀ ਯਾਰੋ 
ਮੁਰਸ਼ਦ ਬਖਸ਼ਣਹਾਰ ਗੁਆਚੇ 


ਹਾਸਿਆਂ ਚੋਂ ਗਮ ਲਭ ਲੈਂਦੇ ਸੀ 
ਰੱਬ ਵਰਗੇ ਗਮ ਖਾਰ ਗੁਆਚੇ 


ਤੇਰੀ ਲਾਸ਼  ਨੂੰ  ਕਿਸਨੇ ਢੋਣਾ 
ਹਰਵਿੰਦਰ ਮੋਢੇ ਚਾਰ ਗੁਆਚੇ ............ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਹਰ ਮਹਿਫਲ ਵਿੱਚ ਹਾਜਰੀਆਂ ਲਗਵਾਈ ਚੱਲ 
ਟੁੱਟੇ ਭੱਜੇ,ਵਿੰਗੇ ਟੇਢੇ,ਅੱਖਰ ਚਾਰ ਸੁਣਾਈ ਚੱਲ 


ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਇਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸੁਣਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ 
ਬਸ ਇੰਡ ਤੇ ਆਕੇ, ਤਾੜੀ ਖੂਬ  ਵਜਾਈ  ਚੱਲ 


ਖੱਟੀ ਚੱਲ ਵਾਹ ਵਾਹ, ਸ਼ੇਅਰ ਸੁਣਾ ਕੇ ਚੋਰੀ ਦੇ 
ਬੇ ਸ਼ਰ੍ਮੀ ਨਾਲ  ਬੁੱਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਸਕਾਈ ਚੱਲ 


ਨਜ਼ਮ, ਲੇਖ  ਵਿੱਚ  ਫਰਕ  ਜੇ ,ਤੈਨੂੰ ਲਭੇ  ਨਾ 
'ਸੋਹਣੀ ਰਚਨਾ' ਕਹਿ ਕੇ, ਡੰਗ  ਟਪਾਈ  ਚੱਲ 


ਬਣ  'ਸੰਪਾਦਕ'  ਓਨਲਾਈਨ  ਇੱਕ  ਪੇਪਰ ਦਾ 
ਕੱਚਾ ਪਿੱਲਾ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ,ਉਸਦੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਈ ਚੱਲ 


ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰ, ਕਿਸੇ ਨਾਢੂ ਖਾਂ ਹਰਵਿੰਦਰ ਦੀ      
ਤੂੰ,  ਤੋਰੀ  ਫੁਲਕਾ, ਚਲਦਾ ਜਿਵੇਂ,  ਚਲਾਈ  ਚੱਲ ......................ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਮਾਰ ਲਿਆ ਰੁੱਸਵਾਈਆਂ  ਨੇ 
ਤੇਰੀਆਂ ਬੇ ਪਰਵਾਹੀਆਂ  ਨੇ 


ਸਾਡੀ ਝੋਲੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਈਆਂ
ਲੰਮੀਆਂ ਬਹੁਤ ਜੁਦਾਈਆਂ ਨੇ 


ਤੇਰੇ  ਨਾਂ ਦਾ ਪੱਥਰ ਗੱਡਿਆ 
ਮਿਲ ਜੁਲ ਕੇ ਸਭ ਰਾਹੀਆਂ ਨੇ 


ਰੌਨਕ ਲੈ ਗਿਓਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ
ਜਿੰਦ ਘੇਰ ਲਈ ਤਨਹਾਈਆਂ ਨੇ 


ਡੌਰ ਭੌਰ ਜੀਆਂ ਝਾਕੀ ਜਾਵਣ 
ਸਧਰਾਂ ਹੁਣ  ਬੁਖ੍ਲਾਈਆਂ  ਨੇ 


ਨੈਣੀਂ  ਪਾ  ਯਾਦਾਂ ਦਾ  ਕਜਲਾ 
ਘਟਾ ਕਾਲੀਆਂ ਚੜ ਆਈਆਂ ਨੇ 

ਤੇਰੇ ਕੀ  ਸੀ ਵੱਸ  ਹਰਵਿੰਦਰਾ 
ਜਦ  ਤਾਰਾਂ ਧੁਰ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਨੇ ..............ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਸਦੀਆਂ  ਦੇ ਸੂਰਜ਼  ਯਾਰੋ ,ਅਸੀਂ ਪਿੰਡੇ ਉੱਤੇ ਸੇਕੇ ਨੇ 

ਮੈ ਸ਼ੂਕਦੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਵੀ  ,ਰੁੱਖ  ਬਦਲਦੇ ਵੇਖੇ ਨੇ  

ਘੱਟੋ  ਘੱਟ ਤੂੰ ਦਾਤੀ  ਵਾਲੇ ,ਦੰਦੇ  ਤਾਂ ਕਢਵਾ ਨਵੇਂ ,

ਚੋਰੀ ਛੁੱਪੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੇ ਤਾਂ ,ਚਾਕੂ  ਛੁਰੀਆਂ  ਰੇਤੇ ਨੇ 

ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਨੇ ਬੈਠੀਆਂ ਆ ਕੇ, ਹਰੀ  ਕਚੂਰ ਡੇਕ ਉੱਤੇ 

ਬਾਜਾਂ ਦੀ ਵੀ ਬੂਥ ਲੁਆਤੀ,ਚਹੁੰ ਚਿੜੀਆਂ ਦੇ ਏਕੇ ਨੇ 

ਰੁਮ੍ਕਦੀਆਂ ਪੌਣਾਂ ਨੇ ਜਦ ,ਰੂਪ ਧਾਰਿਆ  ਝੱਖੜ ਦਾ 

ਸੰਗ ਉੱਡ ਕੇ  ਸਾਥ ਹੈ  ਦਿੱਤਾ ,ਮਾਰੂਥਲ  ਦੇ ਰੇਤੇ ਨੇ 

ਠੰਡੀਆਂ ਸ਼ੀਤ ਹਵਾਵਾਂ ਨੇ ,ਅੰਦਰ ਗਰਮ ਚੁਆਤੀ ਵੀ 

ਗਰਮ ਸੁਆਸਾਂ ਅੱਗੇ  ਠੰਡ ਨੇ ,ਗੋਡੇ  ਆਖਰ ਟੇਕੇ ਨੇ 

ਕਿਓਂ ਹਰਵਿੰਦਰ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਤੂੰ, ਦਸਤਕ ਦੇਣੀ ਬੂਹੇ ਤੇ 

ਸੌ ਸਾਲ ਸਾਨੂੰ  ਪਿਛੇ ਸੁੱਟ ਤਾ ,ਓਏ  ਤੇਰੇ ਮਾੜੇ ਚੇਤੇ ਨੇ ......................ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ 

ਗ਼ਜ਼ਲ

ਹੈ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਹਿਸਾਬ ਹਾਕਮ ਦੇ ,ਝੂਠਾਂ ਅਤੇ ਫਰੇਬਾਂ ਦਾ 

ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਬਸ ਪਤਾ ਹੈ ਯਾਰੋ  ,ਖਾਲੀ ਹੁੰਦੀਆਂ  ਜੇਬਾਂ ਦਾ 

ਵਿੱਚ  ਬਜ਼ਾਰੀਂ  ਜੇਰਾ ਕਰ ਕੇ ,ਆਇਆ ਕੰਮ  ਤੋਂ ਮੁੜਦਾ 

ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਗਿਆ ਮੁੱਲ  ਪੁੱਛ ਕੇ ,ਬਿੱਲੂ  ਮਜਬੀ  ਸੇਬਾਂ ਦਾ 

ਬਘਿਆੜਾਂ ਨੇ ਖਿੱਚੀ ਰਲ ਕੇ ,ਹੈ ਲਛਮਣ  ਰੇਖਾ ਵਾੜੇ ਤੇ 

ਚਿਟਿਓਂ ਕਾਲਾ ਰੰਗ ਹੋ ਗਿਆ,ਖੜੀਆਂ ਖੜੀਆਂ ਭੇਡਾਂ ਦਾ 

ਕੁਝ ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਬਦਲੇ ਰੁਲ੍ਣੀ ,ਫੇਰ ਇਜ਼ਤ ਹੈ ਕਿਰਤੀ ਦੀ 

ਹੁਣ  ਫੇਰ ਹੋਣਗੇ  ਰਾਜੀਨਾਮੇ ,ਤੇ ਮੁਢ   ਬਝਣਾ ਝੇਡਾਂ ਦਾ 

ਮਹਿਫਲ ਚੋਂ ਉਸਦੀ  ਯਾਰੋ ,ਪੱਲੇ  ਤਾਂ  ਕੁਝ  ਪਿਆ ਨਹੀਂ 

ਯਾਦ ਹੈ  ਬਸ ਸ਼ੋਰ ਸ਼ਰਾਬਾ ,ਤੇ ਥੱਪ-ਥ੍ਪਾਉਣਾ ਮੇਜਾਂ ਦਾ 

ਨੇਤਾ ਦੀ ਗਲਵਕੜੀ  ਨੂੰ ,ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਉਹ ਹੁੱਬ,, ਹੁੱਬ ਕੇ

ਕੀ ਭੇਤ   ਹਰਵਿੰਦਰ  ਤਾਈਂ , ਵੋਟ ਰੁੱਤ  ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਦਾ .........................ਹਰਵਿੰਦਰ ਧਾਲੀਵਾਲ